مدتی قبل وبلاگ یک پزشک مطلب با عنوان «رپورتاژ: لینکهای خود را با «لینکام» به اشتراک بگذارید» را منتشر کرد که در آن به معرفی سرویس به اشتراکگذاری لینک جدیدی با نام «لینکام» پرداخته بود.
زمانی که این مطلب را خواندم اولین نکاتی که به ذهنم رسید این مورد بود که آیا این سرویس به اشتراکگذاری موفق خواهد بود؟ آیا واقعا میتوان از آن به عنوان پدیدهای جدید که در میان کاربران ایرانی جایگاه خوبی پیدا خواهد کرد، نام برد و به پیشرفت و ادامه کارش امیدوار بود و… .
از نگاه من پاسخ سوالات بالا منفی است و سرویسهای به اشتراکگذاری که فعالیت آنها براساس کاربران باشند، در داخل ایران به جایی نخواهد رسید. برای این پاسخ منفی چندین دلیل دارم که مهمترین آن فیلترنت است. فیلترنت دشمن وب ایران و وبلاگستان فارسی است و شاید اشاره کردن به این جمله علیرضا شیرازی، بنیانگذار بلاگفا، در مورد فیلترینگ اینترنت در ایران و تاثیر آن بر روی وبلاگستان فارسی بد نباشد: «اتفاقات ناگواری در حال وقوع است. مدتی است که روزانه دستور مسدودسازی حدود صد وبلاگ یا بیشتر ارسال میشود. در آینده وبلاگی باقی نخواهد ماند.»
در سالهای اخیر فیلترنت به خندهدارترین حالت ممکن خود رسیده است به گونهای که تقریبا تمام وبسایت مطرح در دنیای اینترنت در ایران مسدود هستند. علاوه بر این، فیلترینگ اینترنت به ابزاری برای اعمال نظر از سوی سانسورچیهای محترم تبدیل شده است به گونهای که اگر بخواهند محتوای یک وبسایت را دستکاری کنند، به راحتی و با فیلتر کردن آن وبسایت، به این هدف خود میرسند.
با این فرضیات و با نگاهی به مفهوم وبسایتهای به اشتراکگذاری لینک، ویدیو و… که در آنها فعالیت کاربران مطرح است، به راحتی میتوان به این نتیجه رسید که در بلند مدت کاربران مشتاق با مواجه شدن با حذف و فیلتر شدن مطالبشان در این وبسایتها، دلسرد میشوند و دست از فعالیت میکشند. برای درک بهتر بد نیست که مثالی در این زمینه بزنم:
فرض کنید که شما هر روز مطالب و لینکهایی که از نگاهتان جذاب و جالب هستند را بر روی لینکام منتشر میکنید. حال آنکه آن مطلب ممکن است لینک یک مطلب در وبسایتی مانند Life Hacker باشد که در ایران فیلتر است. شما بعد از چند روز متوجه میشوید که اکثر مطالب شما به دلیل آنکه وبسایتهای آنها در ایران فیلترند حذف شدهاند. چرا؟ به دلیل آنکه وبسایت لینکام در ایران قرار دارد و باید براساس قوانین ایران فعالیت کند، در نتیجه مجبور به اجرای دستورات کمیته فیلترینگ شده است.
با خواندن مثال بالا به نظرتان آیا شما به فعالیت خود ادامه خواهید داد؟ به احتمال زیاد پاسختان منفی خواهد بود. با کاهش فعالیت بر روی وبسایتهای به اشتراکگذاری محتوا این وبسایتها عملا خواهند مرد و به رونق مورد نظر خود نخواهند رسید. علاوه بر این، چیزی که نباید در این میان فراموش کرد آن است که تعداد کاربران بر روی سرویسهای به اشتراکگذاری معیار مهمی برای محبوبیت و ارزشگذاری بر روی آنها هستند که این مورد عملا با وضعیت کنونی فیلترنت در ایران معنایی ندارد.
از همین رو از نظر من تا زمانی که سطح فیلترینگ اینترنت در وضعیت کنونی است، نه تنها هیچ وبسایت به اشتراکگذاری محتوایی موفق نخواهد بود، بلکه باقیماندههای آنها نیز در خطر نابودی قرار خواهند داشت.